En verhoging in het landschap, waar ook nog even een spoorlijn overheen liep. Meer is er niet over van het verdronken dorp Schoot, vlakbij Zevenhoven. Of je moet de Schoterweg van Nieuwveen naar Nieuwkoop als restant meetellen. Als ik langsfiets en die straatnaam zie word ik nieuwsgierig. De Nieuwveenseweg begrijp ik, die verwijst naar Nieuwveen, zoals de Zevenhovenseweg verwijst naar Zevenhoven. Maar Schoot? Het onderschrift van het bordje biedt wat houvast: 'Verdronken in 1750' staat er.
Thuisgekomen zoek ik het uit. Op kaarten uit de zeventiende eeuw blijkt Schoot een florerend boerendorp, met vruchtbare akkers rondom. Honderd jaar later is er niets meer over dan een krakkemikkige dijk met aan twee kanten nog wat huizen aan het water. En halverwege de achttiende eeuw is het hele dorp zelfs verdwenen. In de golven.
Er kwam geen natuurramp aan te pas, tenzij je het handelen van mensen als een onderdeel van de natuur ziet. De veenrijke bodem rondom Schoot en Zevenhoven verdween in minder dan een eeuw. De omgeving is afgegraven en opgestookt, vooral in Amsterdamse kachels. Als de wind vat krijgt op de brede uitgeveende vaarten is er geen houden meer aan. In 1623 wordt nog gemeld dat er 92 gezinnen wonen in Schoot, in 1680 is dat aantal teruggelopen tot 40, en in 1715 is het dorp op een verstokte enkeling na ontvolkt. In 1721 ligt het dorp verlaten op de smalle verhoging in het zwarte water.
De overgebleven legakkers versplinteren tot steeds kleiner wordende eilandjes, om uiteindelijk helemaal in het water te verdwijnen. Als de laatste resten van de paar overgebleven bouwvallige huizen in het water storten ontstaat tussen Nieuwveen en Nieuwkoop een heuse binnenzee.
Het binnenwater blijft een veelvraat, en als het zich dreigt te verenigen met de Haarlemmermeer, is de maat vol. In 1796 besluiten de Staten van Holland dat het tijd is de uitdijende watermassa te temmen. Het gebied tussen de Kromme Mijdrecht, de Drecht en de Aar wordt tussen 1799 en 1813, tijdens de Franse bezetting, door de inzet van achttien vijzelmolens en vier schepradmolens drooggelegd. Het levert het strakke polderlandschap met kaarsrechte waters en wegen op zoals we het nu kennen.
Nog weer honderd jaar later wordt op de plek waar het dorp lag een station aangelegd, aan de niet meer bestaande Haarlemmermeerlijn. Het station is in 1945 alweer afgebroken, maar laat door een curieuze hap uit het naastliggende weiland nog wel een letterlijk spoor in het landschap achter. Van Schoot is niets meer te bekennen, behalve dan de naam van weg waaraan het station lag, de Schoterweg.
Comments